چکیده: چکیده هدف اصلی این پژوهش بررسی غلظت، شدت آلودگی، منشاء و ارزیابی ریسک سلامتی فلزات سنگین و همچنین بررسی فراوانی و توزیع ذرات میکروپلاستیک در خاک‌های کشاورزی حومه شهرستان گرگان می‌باشد. به این منظور، 21 نمونه خاک سطحی کشاورزی (‌عمق 30-0سانتی‌متر) برداشت شد. ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی نمونه‌های خاک‌، غلظت فلزات سنگین، ترکیب کانی شناسی نمونه‌ها، و ویژگی‌های ذرات میکروپلاستیک با استفاده از روش‌های استاندارد بررسی ‌شد.‌ pH نمونه‌ها در محدوده کمی قلیایی تا متوسط قلیایی و میانگین مقدار کربنات، ماده آلی، و ظرفیت تبادل کاتیونی نمونه‌ها به ترتیب 8/19 درصد، 2/1 درصد، و 8/18 میلی‌اکی-والان بر 100 گرم است. غلظت عناصر مس، روی، کروم، منگنز، کبالت و آنتیموان در همه نمونه‌های خاک و غلظت عناصر آرسنیک، نیکل، و آهن در بیشتر نمونه ها از مقادیر متناظر آنها در ترکیب میانگین خاک‌های جهانی بیشتر است. عناصر آرسنیک و مس ناشی از کاربرد آفت کشها، کادمیم و آنتیموان ناشی از کاربرد کود، سرب، روی و منگنز ناشی از ترافیک و حمل و نقل، و نیکل، کروم، کبالت، و آهن دارای منشأ دوگانه طبیعی و انسانزاد می‌باشند. نتایج بررسی خطر سلامتی عناصر نشان دهنده بیشتر بودن خطر غیرسرطانزایی عناصر کروم و آرسنیک از مسیرهای مواجهه بلع، استنشاق و تماس پوستی در رده سنی کودکان است. عنصر نیکل با میانگین خطر سرطانزایی ‌3-10×3/9 ‌در کودکان و3-10×0/1 در بزرگسالان، دارای بیشترین ریسک سرطانزایی در بین فلزات است. ذرات میکروپلاستیک در همه نمونه های خاک حضور داشتند، و ذرات رشته‌ای به رنگ سیاه و خاکستری و اندازه بزرگتر از 1000 میکرون بیشترین فراوانی را داشتند. بر اساس نتایج آنالیز FT-IR، پلیمر پلی‌اتیلن در نمونه‌های ذرات پلاستیک وجود دارد. بر اساس نتایج به دست آمده فعالیت‌های کشاورزی مهم‌ترین منبع آلودگی خاک به فلزات سنگین و ذرات میکروپلاستیک در زمین‌های کشاورزی پیرامون شهرستان گرگان می‌باشد و دریافت ذرات خاک از مسیرهای مختلف می تواند با خطرات سلامتی برای ساکنان منطقه همراه باشد.